چگونه مهریه را وصول کنیم: راهنمای جامع نحوه وصول مهریه در ایران

با راهنمای کامل وصول مهریه، مراحل اجرای ثبت، دادگاه، توقیف اموال و حقوق همسر را یاد بگیرید و سریع به حق قانونی خود برسید.

مقدمه

مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زنان پس از ازدواج است که قانون برای حمایت از جایگاه آن‌ها پیش‌بینی کرده است. با این حال، بسیاری از زنان در زمان بروز اختلاف یا طلاق، نمی‌دانند چگونه مهریه را وصول کنند و از چه طریقی سریع‌تر و مؤثرتر به حق قانونی خود برسند.

در واقع، نحوه وصول مهریه بسته به شرایط مالی، نوع سند ازدواج و توانایی پرداخت زوج متفاوت است. برخی مسیر اجرای ثبت را انتخاب می‌کنند تا از طریق دفترخانه و ادارات ثبت، مهریه خود را مطالبه کنند، در حالی که عده‌ای دیگر ناچارند از دادگاه خانواده کمک بگیرند.

در این مقاله قصد داریم به‌صورت جامع و کاربردی روش‌های وصول مهریه را از صفر تا صد بررسی کنیم — از مراحل اداری در اجرای ثبت گرفته تا توقیف حساب بانکی و حقوق همسر. همچنین توضیح می‌دهیم در چه شرایطی مراجعه به وکیل متخصص مهریه یا وکیل خانواده در پاکدشت می‌تواند روند پرونده را تسریع کند.

اگر به دنبال راهی مطمئن، قانونی و سریع برای دریافت مهریه خود هستید، تا انتهای این راهنما با ما همراه باشید.

تعریف مهریه و جایگاه آن در قانون ایران

مهریه در فقه و حقوق ایران به مالی گفته می‌شود که مرد در زمان عقد نکاح، تعهد به پرداخت آن به همسر خود می‌کند. این تعهد یک دین مالی قطعی و لازم‌الاجرا است و به‌محض وقوع عقد، زن مالک مهریه می‌شود. طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند؛ حتی اگر هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد.

از منظر قانونی، مهریه نه هدیه است و نه امتیاز تشریفاتی؛ بلکه حقی است که قانون برای حمایت از حقوق زن در برابر ترک انفاق یا طلاق در نظر گرفته است. بر همین اساس، نحوه وصول مهریه تابع مقررات دقیق و خاصی است که در ادامه به‌صورت کامل توضیح داده می‌شود.

انواع مهریه در قانون مدنی

قانون مدنی ایران دو نوع مهریه را پیش‌بینی کرده است:

1. مهریه عندالمطالبه: زن هر زمان بخواهد، می‌تواند آن را مطالبه کند و مرد مکلف است فوراً بپردازد.
2. مهریه عندالاستطاعه:پرداخت آن منوط به توان مالی مرد است؛ یعنی اگر زوج ثابت کند استطاعت مالی ندارد، پرداخت مهریه تا زمان فراهم شدن توانایی به تعویق می‌افتد.

شناخت نوع مهریه اهمیت زیادی دارد، چون تعیین می‌کند کدام مسیر وصول (ثبت یا دادگاه) برای زن سریع‌تر و مؤثرتر است.

مبنای قانونی مطالبه مهریه

در نظام حقوقی ایران، زن برای وصول مهریه دو مسیر قانونی در اختیار دارد:

* اجرای ثبت اسناد رسمی بر اساس ماده ۹۲ قانون ثبت اسناد و املاک،

* و دادگاه خانواده مطابق با ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده.

اگر مهریه در سند رسمی ازدواج قید شده باشد (که در اغلب موارد چنین است)، زن می‌تواند بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، مستقیماً از طریق اداره اجرای ثبت اقدام کند. اما اگر سند ازدواج رسمی نباشد، یا بخواهد از اموال خاصی مانند حساب بانکی یا حقوق همسر برداشت کند، باید به دادگاه خانواده مراجعه نماید.

در هر دو حالت، بهره‌مندی از مشاوره وکیل پایه یک دادگستری در پاکدشت می‌تواند مسیر را کوتاه‌تر و از اشتباهات اداری یا حقوقی جلوگیری کند.

نکته کاربردی

اگرچه قانون در ظاهر، حق وصول مهریه را برای تمام زنان تضمین کرده است، اما در عمل بسیاری از زنان به دلیل ناآگاهی از مراحل قانونی یا نداشتن مشاوره حقوقی، دچار سردرگمی می‌شوند. بنابراین پیش از هر اقدامی، بهتر است مدارک ازدواج، مشخصات مهریه و اموال احتمالی همسر را با کمک وکیل مهریه یا وکیل خانواده در پاکدشت بررسی کنید تا بهترین مسیر انتخاب شود.

وصول مهریه از طریق اجرای ثبت

اجرای ثبت چیست و چه زمانی قابل استفاده است؟

زمانی که مهریه در سند رسمی ازدواج (عقدنامه) قید شده باشد، زن می‌تواند بدون طرح دادخواست در دادگاه، از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی اقدام کند.

در واقع، عقدنامه به‌عنوان یک سند رسمی لازم‌الاجرا تلقی می‌شود و همانند چک یا سفته، قابلیت صدور اجرائیه دارد. این روش معمولاً سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و اداری‌تر از شکایت در دادگاه است.

اما نکته مهم این است که اگر مهریه سند عادی یا توافق خصوصی باشد، امکان اقدام از مسیر ثبت وجود ندارد و باید از دادگاه خانواده کمک گرفت.

مراحل وصول مهریه از طریق اجرای ثبت

مراجعه به دفترخانه ازدواج:

نخست، زن یا وکیل او به دفترخانه‌ای که عقد در آن ثبت شده مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه مهریه می‌کند. دفترخانه پس از بررسی مدارک، اجرائیه را صادر و به اداره اجرای ثبت می‌فرستد.

ارسال اجرائیه به شوهر (زوج):

اداره ثبت، اخطاریه‌ای رسمی به شوهر می‌فرستد تا ظرف مدت ۱۰ روز مهریه را بپردازد. اگر در این مدت پرداخت انجام نشود، وارد مرحله بعد می‌شویم.

شناسایی و توقیف اموال زوج:

زن می‌تواند با ارائه شماره حساب، پلاک خودرو، سند ملک یا اطلاعات مالی همسر، درخواست توقیف اموال بدهد. اجرای ثبت با استعلام از بانک مرکزی، راهور و اداره املاک، دارایی‌های قابل توقیف را شناسایی می‌کند.

ارزیابی و مزایده:

اموال توقیف‌شده توسط کارشناسان رسمی ارزیابی و در صورت لزوم، از طریق مزایده فروخته می‌شود تا مهریه از محل آن پرداخت گردد.

پرداخت و مختومه شدن پرونده:

پس از وصول مهریه، اداره ثبت حکم پایان عملیات اجرایی را صادر می‌کند و اجرائیه مختومه می‌شود.

مدارک لازم برای وصول مهریه از طریق اجرای ثبت

• اصل و تصویر سند ازدواج (عقدنامه)
• کارت ملی و شناسنامه زوجه
• آدرس و مشخصات دقیق زوج
• اطلاعات احتمالی از دارایی‌های شوهر (حساب، خودرو، ملک و…)
• در صورت وجود، وکالت‌نامه رسمی وکیل زوجه

مزایا و معایب مسیر اجرای ثبت

مزایا :

• سریع‌تر از دادگاه است
• بدون طرح دعوا انجام می‌شود
• فقط برای مهریه‌های ثبت‌شده در عقدنامه رسمی قابل اجراست
• هزینه دادرسی ندارد

معایب :

• در صورت پنهان کردن اموال توسط زوج، اجرای ثبت ناتوان است
• امکان توقیف فوری اموال منقول و غیرمنقول وجود دارد
• امکان بازداشت زوج تا قبل از اثبات امتناع وجود ندارد
• قابلیت پیگیری توسط وکیل بدون نیاز به حضور زن در برخی شهرها
• فرآیند ثبت طولانی و اداری است

نکات حقوقی و کاربردی مهم

ممنوع‌الخروجی زوج:

زن می‌تواند هم‌زمان با درخواست توقیف اموال، تقاضای ممنوع‌الخروجی شوهر را نیز مطرح کند. این اقدام معمولاً ظرف چند روز با دستور رئیس اداره ثبت انجام می‌شود.

توقیف حقوق و حساب بانکی:

چنانچه زن شماره حساب بانکی همسر را بداند، می‌تواند از اجرای ثبت بخواهد که حساب او را توقیف یا مسدود کند تا مهریه از موجودی برداشت شود.

توقیف خودرو و ملک:

خودرو و ملک همسر نیز از اموال قابل توقیف هستند. در صورت نیاز، ملک به مزایده گذاشته و وجه حاصل به زوجه پرداخت می‌شود.

استفاده از وکیل متخصص مهریه در پاکدشت:

بسیاری از پرونده‌های اجرایی در اداره ثبت به دلیل نقص مدارک یا اشتباهات در فرم‌ها برگشت می‌خورند. وکیل پایه یک دادگستری در پاکدشت می‌تواند تمام مراحل صدور اجرائیه، استعلام اموال، توقیف حساب و مزایده را از طرف موکل پیگیری کند تا زمان و انرژی زوجه هدر نرود.

وصول مهریه از طریق دادگاه خانواده

چه زمانی باید به دادگاه خانواده مراجعه کرد؟

اگر مهریه در سند رسمی ثبت نشده باشد یا زوجه بخواهد اموال خاصی مثل حساب بانکی، حقوق ماهیانه یا ملک را توقیف کند، بهترین مسیر، دادگاه خانواده است. در این حالت، زن باید دادخواستی با عنوان مطالبه مهریه در دفتر خدمات قضایی ثبت کند تا پرونده به شعبه صالح ارجاع شود.

در بسیاری از موارد، حتی اگر مهریه رسمی باشد، زوجه ترجیح می‌دهد از طریق دادگاه اقدام کند؛ چون دادگاه می‌تواند حکم جلب، تقسیط، یا بازداشت زوج را صادر نماید، در حالی‌که اداره ثبت چنین اختیاری ندارد.

مراحل قانونی وصول مهریه از طریق دادگاه خانواده

ثبت دادخواست:

زوجه یا وکیل او با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست خود را ثبت می‌کند. در این مرحله باید میزان مهریه و مستندات ازدواج پیوست شود.

ارجاع به شعبه دادگاه خانواده:

پس از تعیین شعبه، وقت رسیدگی تعیین و از طرفین دعوت می‌شود.

بررسی اعسار (در صورت ادعای زوج):

اگر مرد ادعا کند که توان پرداخت ندارد، باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد. در این حالت، دادگاه از شهود، حساب بانکی و مدارک مالی زوج استعلام می‌کند.

صدور حکم و اجرای آن:

پس از بررسی، دادگاه یکی از احکام زیر را صادر می‌کند:

• پرداخت کامل مهریه (در صورت تمکن مالی زوج)
• تقسیط مهریه (مثلاً ماهی یک یا دو سکه)
• بازداشت زوج در صورت امتناع از پرداخت بدون دلیل موجه

اجرای حکم و توقیف اموال:

پس از صدور حکم قطعی، واحد اجرای احکام دادگاه، حساب‌ها و اموال شوهر را شناسایی و توقیف می‌کند.

هزینه و مدت زمان رسیدگی

در مقایسه با مسیر اجرای ثبت، روند دادرسی در دادگاه طولانی‌تر است، اما قدرت اجرایی بالاتری دارد.

هزینه دادرسی بر اساس نرخ روز سکه یا مبلغ ریالی مهریه محاسبه می‌شود و معمولاً بین ۳ تا ۵ درصد مبلغ مهریه است.

البته، زوجه می‌تواند درخواست اعسار از هزینه دادرسی بدهد تا موقتاً از پرداخت آن معاف شود.

مدت زمان رسیدگی در شعبه‌های شلوغ ممکن است بین ۲ تا ۶ ماه متغیر باشد، ولی در صورت داشتن وکیل متخصص مهریه در پاکدشت یا تهران، این مدت معمولاً کاهش می‌یابد.

تقسیط و اعسار در پرداخت مهریه

اگر زوج ادعا کند که توان پرداخت مهریه را ندارد، دادگاه از او می‌خواهد لیست اموال، حقوق و درآمد خود را ارائه دهد. در صورت احراز اعسار، مهریه به‌صورت اقساطی پرداخت می‌شود.

با این حال، اگر زن بتواند خلاف این ادعا را ثابت کند (مثلاً از طریق استعلام حساب بانکی یا اموال پنهان‌شده)، دادگاه حکم به بازداشت زوج تا زمان پرداخت کامل مهریه صادر می‌کند.

بنابراین، جمع‌آوری اسناد مالی و اطلاعات دارایی همسر نقش مهمی در نتیجه پرونده دارد. این کار معمولاً با تجربه و مهارت وکیل پایه یک دادگستری در پاکدشت سریع‌تر انجام می‌شود.

نکات کاربردی و تجربی

• در دادگاه، می‌توانید هم‌زمان با مطالبه مهریه، درخواست ممنوع‌الخروجی شوهر را هم ثبت کنید.
• اگر زوج پس از صدور حکم مهریه اموال خود را منتقل کند، امکان ابطال معامله به قصد فرار از دین وجود دارد.
• در صورتی که مرد کارمند باشد، دادگاه می‌تواند تا یک‌چهارم حقوق او را برای پرداخت مهریه توقیف کند.
• حضور وکیل مجرب باعث می‌شود از اشتباهات شکلی (مثل ناقص بودن دادخواست یا اشتباه در محاسبه هزینه‌ها) جلوگیری شود.
• بسیار خوب، پارت پنجم را بدون هیچ ایموجی و استیکری، کاملاً حقوقی و کاربردی می‌نویسم.

توقیف حساب بانکی، حقوق همسر و ممنوع‌الخروجی زوج

توقیف حساب بانکی و دارایی‌های مالی

یکی از مهم‌ترین ابزارهای وصول مهریه، توقیف حساب‌های بانکی زوج است. در صورتی که زوجه شماره حساب‌های شوهر را بداند یا از طریق درخواست رسمی از بانک‌ها استعلام بگیرد، می‌تواند از اداره اجرای ثبت یا دادگاه خانواده بخواهد موجودی حساب‌ها برای پرداخت مهریه مسدود شود.

قانون به زن این حق را می‌دهد که تا سقف مهریه، دارایی‌های نقدی و سپرده‌های بانکی مرد توقیف و برداشت شود. این فرآیند معمولاً با ارائه حکم اجرائیه یا رای دادگاه انجام می‌شود و بانک موظف به اجرای آن است.

توقیف حقوق و مستمری

در مواردی که مرد شاغل یا بازنشسته است، دادگاه می‌تواند یک‌چهارم تا نصف حقوق ماهانه یا مستمری او را برای پرداخت مهریه توقیف کند. این اقدام از طریق واحد اجرای احکام و با ارسال دستور رسمی به اداره یا سازمان مربوطه انجام می‌شود.

توقیف حقوق یکی از روش‌های مؤثر برای وصول مهریه است، به‌ویژه زمانی که شوهر دارایی قابل فروش ندارد یا اموالش پنهان شده است.

ممنوع‌الخروجی زوج

زوجه می‌تواند درخواست ممنوع‌الخروجی شوهر از کشور را به واحد اجرای ثبت یا دادگاه خانواده ارائه دهد. این اقدام زمانی انجام می‌شود که شوهر قصد ترک کشور را دارد و احتمال فرار از پرداخت مهریه وجود دارد.

ممنوع‌الخروجی معمولاً با دستور رسمی دادگاه یا اداره ثبت به پلیس گذرنامه ابلاغ می‌شود و تا زمان تسویه مهریه یا ارائه تضمین معتبر ادامه دارد.

نکات کاربردی حقوقی

• برای موفقیت در توقیف حساب و حقوق، اطلاعات دقیق مالی و بانکی شوهر ضروری است.
• اگر شوهر اموالی را به افراد ثالث منتقل کند، زن می‌تواند درخواست ابطال معامله با هدف فرار از دین را ارائه دهد.
• استفاده از وکیل متخصص مهریه در پاکدشت یا هر شهر دیگر، باعث می‌شود تمام اقدامات توقیف، مزایده و اجرا به‌صورت قانونی و سریع انجام شود.
• در صورت فوت زوج، زن می‌تواند مهریه را از اموال وراث دریافت کند، و توقیف حساب و حقوق مستمری وی از طریق دادگاه یا اجرای ثبت ممکن است.
• در پرونده‌های پیچیده، توصیه می‌شود ترکیبی از مسیرهای اجرای ثبت و دادگاه خانواده استفاده شود تا وصول مهریه با کمترین تأخیر و بیشترین ضمانت اجرایی انجام شود.

موارد خاص، چالش‌ها و جمع‌بندی کاربردی

موارد خاص و جمع‌بندی کاربردی

مهریه عندالاستطاعه

در برخی موارد، مهریه در عقدنامه به‌صورت عندالاستطاعه تعیین شده است. این بدین معناست که پرداخت مهریه منوط به توان مالی زوج است. در این وضعیت، زوجه نمی‌تواند الزام فوری به پرداخت کامل مهریه داشته باشد، بلکه باید از دادگاه درخواست بررسی استطاعت مالی زوج را کند.

دادگاه با بررسی حساب‌ها، درآمد، اموال منقول و غیرمنقول شوهر، میزان توانایی پرداخت و سقف قابل تقسیط مهریه را مشخص می‌کند. در صورتی که ثابت شود زوج توانایی دارد اما پرداخت نمی‌کند، دادگاه می‌تواند حکم به بازداشت یا توقیف اموال صادر کند.

وصول مهریه در صورت فوت زوج

اگر زوج فوت کند، مهریه از اموال وراث دریافت می‌شود. در این حالت، زوجه باید به دادگاه یا اداره اجرای ثبت مراجعه و پرونده اجرایی یا دادخواست مطالبه مهریه از وراث را ثبت کند.

ابتدا لیست وراث و سهم هر یک شناسایی می‌شود.

سپس مطابق قانون، مهریه از اموال وراث وصول می‌گردد.

استفاده از وکیل متخصص برای شناسایی اموال و جلوگیری از اختلافات احتمالی بین وراث بسیار توصیه می‌شود.

مقابله با اموال پنهان و فرار از پرداخت

در بسیاری از پرونده‌ها، زوج سعی می‌کند با انتقال اموال به دیگران، پرداخت مهریه را دشوار کند. قانون ایران برای این حالت، امکان ابطال معاملات با هدف فرار از دین را پیش‌بینی کرده است.

با ارائه مدارک، رسید بانکی و اسناد مالی، دادگاه می‌تواند انتقال غیرواقعی اموال را باطل کند و مهریه از محل اموال منتقل‌شده وصول شود.

جمع‌بندی کاربردی و توصیه نهایی

انتخاب مسیر مناسب: اگر مهریه در سند رسمی است، مسیر اجرای ثبت سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است؛ در غیر این صورت، دادگاه خانواده گزینه اصلی است.

استفاده از وکیل متخصص: در هر دو مسیر، حضور وکیل پایه یک دادگستری در پاکدشت یا وکیل متخصص مهریه، سرعت رسیدگی را افزایش و ریسک اشتباهات اداری یا حقوقی را کاهش می‌دهد.

توقیف حساب، حقوق و اموال: ترکیب این ابزارها باعث می‌شود وصول مهریه با بیشترین ضمانت اجرایی انجام شود.

پیشگیری از مشکلات آینده: زوجه می‌تواند با بررسی دقیق توان مالی زوج و ثبت همه مدارک و استعلام‌ها، و بهره گیری از خدمات بهترین وکیل پاکدشت ، مسیر رسیدگی به مهریه را از ابتدا مطمئن و سریع طی کند.